KleiklinkersSeptimA Onyx

Voorbereiden van de ondergrond

Waar moet je op letten voor je start met bestraten?

Alle losse grond moet verwijderd worden om de werken te kunnen aanvatten op een vaste grond die voldoende waterdoorlatend is. Afhankelijk van de ondergrond dient een niet-geweven geotextiel te worden aangebracht om opstijging van fijn materiaal in de onderfundering te voorkomen. Zeker in geval van klei- of leemachtige grond is dit aangeraden.

Hoe een vlotte afwatering voorzien?

Een minimale helling van 1 à 2 % is aanbevolen. Het water moet steeds van het gebouw weglopen. Wanneer het water opgevangen wordt door een (sleuf)goot, dan dient deze minstens één maal per jaar grondig gereinigd te worden om een correcte afwatering in stand te houden

Is een onderfundering noodzakelijk?

Afhankelijk van de stabiliteit, kwaliteit en de dichtheid van de ondergrond wordt een onderfundering aangelegd. De uitgegraven dikte losse grond kan opgevuld worden met steenslag die verdicht wordt. Zo worden de eigenlijke funderingswerken aangevat op een stevige en waterdoorlatende onderfunderingslaag om latere verzakkingen te vermijden.

Een niet-geweven geotextiel voorkomt het opstijgen van fijn materiaal in de (onder)fundering.

Plaatsen van een kantopsluiting voor een duurzame verharding

Hoe houdt een goede afboording de kleiklinkers op hun plaats?

De verharding moet beschermd worden tegen verschuiving door een zijdelingse opsluiting van de klinkers. De kantopsluiting wordt geplaatst vóór het aanleggen van de fundering.

Kantopsluitingen kunnen variëren van eenvoudige rollagen (rij kleiklinkers dwars op het legverband) gestut met zandcement bij terrassen en wandelpaden tot geprefabriceerde lijnvormige betonelementen voor opritten en parkeerterreinen. Ook andere lijnvormige materialen kunnen gebruikt worden, maar de kantopsluiting moet altijd voldoende gestut worden met zandcement.

Naast de kantopsluiting is het aangewezen één of twee streklagen te voorzien, zeker bij diagonale verbanden. Zo liggen gezaagde passtukken nooit direct tegen de afboording.

Laat de stut van de kantopsluiting eerst uitharden vooraleer de fundering aangelegd wordt.

Een goede fundering voorziet draagkracht en kan weerstaan aan belasting

Welke fundering moet ik voorzien?

De dikte en het materiaal van de fundering wordt bepaald door de te verwachten belasting.

Voor de meeste toepassingen volstaat 20 à 25 cm steenslag die in 2 lagen wordt aangebracht en verdicht of een dikte van 15 cm zandcement met 150-200 kg cement/m³ zand. Gebruik voor de steenslagfundering bv. een onderlaag fractie 8/20 of 8/32 en een bovenlaag fractie 2/8. Een uitvoering met steenslagfundering is waterdoorlatend.

Voor de aanleg van tuinpaden zonder verkeersbelasting volstaat een funderingsdikte van min. 10 cm.

Straatlaag of legbed voor een egale verharding

Uit welke materialen kan een straatlaag voor kleiklinkers bestaan?

De straatlaag kan bestaan uit een zuivere zandsoort (liefst hard of scherp materiaal zoals brekerszand of split) of zandcement, bij voorkeur in kleine hoeveelheden op de werf aangemaakt.
Een straatlaag in zandcement wordt steeds gecombineerd met een zandcement fundering. Zandcement wordt steeds vers verwerkt. Bij het toepassen van een straatlaag met een fijne fractie in combinatie met een fundering in een grove fractie is het aangewezen een geotextiel toe te passen.

We adviseren steeds samenstellingen te gebruiken met een beperkt kalk- & zoutgehalte om uitbloei op de klinkers te voorkomen. Dit zeker in overdekte zones waar er geen natuurlijke reiniging van de materialen kan plaatsvinden.

Uitvlakken van de straatlaag 

De straatlaag wordt vooraf het plaatsen van de kleiklinkers gelijkmatig verdeeld en glad getrokken met een afreilat. De straatlaag wordt pas na plaatsing samen met de kleiklinkers verdicht. De dikte van de straatlaag bedraagt, na verdichting door aftrillen, ca. 30 mm.

Plaatsen van kleiklinkers

Hoe bekom ik het beste resultaat met klinkers?

Uitzetten van de bestrating

Het is aangeraden vooraf het verband uit te passen voor een mooie kantafwerking zonder ongewenst kleine gezaagde stukken. Het uitpassen gebeurt door de kleiklinkers vooraf uit te leggen, rekening houdend met de reële formaten van de klinkers geleverd op de werf. Gebruik hiervoor kleiklinkers gemengd uit minimaal 5 verpakkingen en trapsgewijs afgenomen uit de verschillende lagen boven, midden en onder in de pallet.

Mengen uit verschillende pakken

Kleiklinkers zijn een natuurlijk product waarbij zich lichte kleur- en maatverschillen kunnen voordoen. Voor een mooie kleurschakering worden de klinkers tijdens het plaatsen consequent uit 5 verschillende pakken trapsgewijs afgenomen en goed gemengd verwerkt.

Plaatsen van de klinkers  

De kleiklinkers worden los tegen elkaar geplaatst met een minimale voeg (2 à 3 mm) door middel van de click & drop methode. Door eerst de klinkers tegen elkaar te tikken en vervolgens op de straatlaag te laten zakken bekomt met automatisch de juiste voegdikte en blijft de straatlaag onaangeroerd. Indien nodig kan af en toe met een iets ruimere voeg gewerkt worden om het verband te houden. Het gedrukt tegen elkaar plaatsen van de kleiklinkers is ten stelligste af te raden om randschade te voorkomen.

De klinkers worden op kant gelegd waarbij de bezande kant steeds tegen de niet-bezande kant gelegd wordt. Getrommelde kleiklinkers worden met de minst beschadigde strek zijde naar boven geplaatst.

Het legverband aanhouden

Om bij het plaatsen de lijn in het vooropgestelde verband te bewaren, wordt op regelmatige afstand een draad gebruikt. Het verband wordt voor het inzanden/invoegen, waar nodig, nog gecorrigeerd en bijgewerkt met een fijn staafvoorwerp of fijne spade.

 

 

Verzagen van klinkers

Bij het plaatsen van de legverbanden komt er slijpwerk aan te pas om de nodige passtukken te verzagen. Tijdens het plaatsen van de klinkers wordt het opvullen met passtukken op het einde uitgevoerd. Gebruik hiervoor de minst maatvaste kleiklinkers. Passtukken kleiner dan 1/3e steen bij wildverband en 1/4e bij elleboog- of keperverband moeten vermeden worden. Te kleine stukken zijn niet enkel storend, maar ook minder sterk.

 

 

Invoegen en aftrillen

Hoe de verharding afwerken voor gebruik?

Eerste keer invoegen van de bestrating

Voor het aftrillen van de bestrating worden de kleiklinkers bedekt met een laag voegzand, bv. split van porfier, basalt of rijnzand. De optimale korrelafmeting voor voegzand bedraagt 1/2 mm. Indien een kleinere korrelafmeting 0/2 gebruikt wordt, dan dient het gehalte fijne fractie (stof) beperkt te worden tot minder dan 10 % fijne bestanddelen < 0.063 mm. Dit zand wordt ingekeerd tot de kleiklinkers stabiel en vast zitten zodat deze tijdens het aftrillen niet meer tegen elkaar gedrukt kunnen worden.

 

 

Aftrillen en invoegen met splitzand

Het aftrillen gebeurt met een rubberen mat onder de trilplaat om beschadiging van de kleiklinkers te voorkomen. Toch beschadigde kleiklinkers worden onmiddellijk vervangen en oneffenheden worden hersteld. Het aftrillen van de kleiklinkers gebeurt steeds van aan de opsluitingen naar het midden toe.

 

 

Na het aftrillen moet opnieuw het splitzand over de gehele oppervlakte worden verspreid en ingeveegd. Indien nodig door de kleiklinkers herhaaldelijk in te trillen met een lichte trilplaat zodat de voegvulling geleidelijk aan tussen de kleiklinkers zakt en daar zijn definitieve plaats inneemt. Dit proces moet herhaald worden tot de voegen volledig gevuld zijn en de kleiklinkers niet meer kunnen verschuiven of loskomen om vervorming van het verband te voorkomen.

Een definitieve laatste invoegbeurt, voor het vullen van de fijnste voegen, kan worden uitgevoerd met een fijn neutraal zand. De voeg wordt volledig tot boven gevuld.

Ingebruikname

Pas als de klinkers allemaal vast zitten, is de bestrating klaar voor gebruik. 
Het is aangewezen om de voegvulling de eerste weken te controleren en indien de voegen nogmaals bij te vullen.

Inwassen met voegmortel

Hoe kan ik kleiklinkers inwassen met voegmortel?

Het inwassen van kleiklinkers is een techniek waarbij een cementgebonden voegmortel wordt gebruikt. Deze zijn niet waterdoorlatend en in principe onderhoudsvrij. Er zijn verschillende mogelijkheden: zelf aangemaakte mortel met zand, cement en een hechtingsverbeteraar, geprefabriceerde voegmortels uit zakken of gemodificeerde mortels geleverd met mixer door de betoncentrale. De voegmortels bestaan in verschillende soorten volgens de gewenste voegkleur, de verwachte belasting en voegdikte.

Gedetailleerd advies kan opgevraagd worden bij de mortelleverancier.

Een cementgebonden voeg wordt toegepast op een cementgebonden fundering van schraal beton of zandcement en een straatlaag van zandcement. De kleiklinkers worden meestal met een bredere voeg van 5 à 10 mm gelegd om voldoende sterkte te krijgen.

Voor een goede afwatering is een dwarshelling van minimaal 2% aangeraden.

Openbare werken

Uit welke onderdelen bestaat een openbare verharding?

Bestratingen met kleiklinkers zijn ideaal voor de aanleg van openbare pleinen, straten en voetpaden. De opbouw verloopt als volgt:

1. Gebakken straatstenen incl. voegvulling
2. Straatlaag
3. Fundering
4. Onderfundering
5. Goot/watergreppel
6. Boordsteen
7. Fundering en stut
8. Geotextiel
9. Baanbed

Baanbed

Het baanbed is de aanzet voor de funderingsopbouw.

Geotextiel

Tussen de onderfundering en de ondergrond kan een geotextiel geplaatst worden.

Onderfundering

De dikte van de onderfundering houdt rekening met de noodzaak om de grond vorstvrij te houden en eventueel met de kwaliteit van het baanbed.

Afwatering

Zowel voor de veiligheid als voor de stabiliteit en duurzaamheid van de bestrating is een vlotte afvoer van het regenwater van groot belang. Dit zowel aan het oppervlak van de structuur als ter hoogte van het baanbed en eventueel tussenliggende lagen. Een minimale helling van 1 à 2 % is aanbevolen.

Boordsteen

Het straatwerk moet beschermd worden tegen verschuiving door een zijdelingse kantopsluiting van de bestrating.

Fundering

De fundering wordt aangebracht op de onderfundering. De fundering zal van dien aard moeten zijn dat ze de lasten zal kunnen dragen waaraan ze onderhevig zal zijn: bv. een voetpad zal minder zware eisen aan de fundering stellen dan een parking of rijweg.

Straatlaag

De straatlaag dient om kleine oneffenheden in de fundering en maatafwijkingen in de dikte van de klinkers te compenseren.

Kwalitatieve kleiklinkers

De meeste kleiklinkers geproduceerd door Vande Moortel worden gekarakteriseerd door een heel lage wateropname, een hoge slijtsterkte en hoge buigweerstand en behoren tot de hoogste gebruiksklasse A. Voor bepaalde typische authentieke handmade klinkers uitzonderlijk tot de klasse B.

In een lastenboek voor publieke bestemmingen moet de kwaliteitsklasse van de gebakken straatstenen aangegeven worden. Bij ontstentenis dienen de kleiklinkers volgens het Standaard Bestek 250 te beantwoorden aan klasse A.

Het formaat en kleur van de kleiklinker wordt bepaald door de opdrachtgever en de ontwerper rekening houdende met de constructieve en esthetische voorwaarden van het project.

Onderhoud van kleiklinkers

Hoe zorg ik dat mijn klinkers lang meegaan?

Bestratingen met kleiklinkers zijn zeer duurzaam en vergen nauwelijks onderhoud.
Regelmatig schoonvegen en een regelmatige reinigingsbeurt met water, een verdunde samenstelling bleekwater (10 – 15 %) en schuurborstel is meestal voldoende. Aansluitend wordt dan nog even de voegvulling gecontroleerd en waar nodig hersteld.

Kleiklinkers kunnen dankzij hun uitzonderlijke hardheid ook probleemloos zonder gevaar voor beschadiging of verkleuring onder hoge druk worden schoongespoten, zo nodig met toevoeging van milieuvriendelijke reinigingsmiddelen. Hou bij bezande kleiklinkers wel voldoende afstand en vermijd een puntstraal.Kleiklinkers zijn bestand tegen de meeste chemische reinigingsproducten.

Na het reinigen dient de voegvulling te worden gecontroleerd en waar nodig hersteld.